اگر کارگر دارای چندین فرزند باشد، آیا به همه فرزندان حق اولاد تعلق می‌گیرد؟
راهنمای مقاله
فرزند‌دار بودن، یکی از شرایطی است که در قانون تامین اجتماعی نیز به آن توجه خاصی گردیده است و به جهت آن قانونگذار مزایایی برای بیمه‌شدگان و مستمری بگیران در نظر گرفته است.
حق عائله‌مندی یا به تعبیر دیگر حق اولاد از جمله مزایای دستمزد و حقوق شاغلان مشمول قانون کار به شمار می‌آید. در جزئیات فیش حقوقی کارگران تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی، عناوین دریافتی متنوعی وجود دارد و پرداختی‌های مختلفی به هر عنوان تعلق خواهد گرفت.
گاهی اوقات ممکن است حق اولاد از فیش حقوقی کارگران بیمه شده حذف گردد و توسط کارفرما به کارگر پرداخت نشود و در چنین شرایطی برخی کارگران یا نمی‌دانند یا تحت شرایطی نمی‌توانند از کارفرمای خود این موضوع را مطالبه نمایند.
لازم است کلیه مخاطبین و مطالعه‌کنندگان این مقاله اطلاع داشته باشند که در ماده 87 قانون تامین اجتماعی، پرداخت کمک عائله‌مندی و حق اولاد از تکالیف کارفرما محسوب شده است.
در واقع کلیه کارگرانی که در انواع شرکت‌ها، سازمان‌ها، کارخانه ها و مکان‌های دیگر تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بوده و به کار مشغول هستند، در صورت دارا بودن شرایط خاصی قادر خواهند بود از این حق بهره‌مند گردند و چنانچه به هر دلیل این تکلیف توسط کافرما صورت نپذیرد، کارگران می‌تواند برای مطالبه حق خود و حل این مسئله از طریق مراجع اداره کار اقدام نمایند.
بر اساس ماده 87 قانون تامین اجتماعی، هر نوع اختلاف یا عدم تفاهم در مسائل متفاوت در خصوص پرداخت حق اولاد توسط کارفرما به کارگر، در مراجع اداری حل اختلافات اداره کار قابل پیگیری خواهد بود.
کمک عائله‌مندی و حق اولاد در قانون کار به چه معنایی است؟
به هرحال همه کارگران درگیر مشکلات شدید اقتصادی هستند و تأمین مخارج زندگی روز به روز دشوارتر می‌گردد. هرچند قوانین متنوعی برای حمایت از کارگران به تصویب رسیده است تا این شرایط را کمی برای این عزیزان زحمتکش آسان‌تر نماید ولی متاسفانه اینگونه اقدامات مرهم مختصری به زخم‌های اقتصادی این قشر است.
حق اولاد یا عائله‌مندی نیز یکی از این قوانین تصویب شده در این زمینه است که برای تامین هزینه فرزندان کارگر در نظر گرفته شده است. این قانون بر طبق ماده ۸۶ و ۸۷ قانون تأمین اجتماعی بوده که البته چندین شرط مختلف برای تعلق آن به کارگر در نظر گرفته است.
پرداخت حق اولاد به کارگر یک الزام قانونی بوده و اگر کارفرما به هر علتی از پرداخت آن به کارگر خودداری کند، کارگران قادرخواهند بود با طرح شکایت این امتیاز را دریافت نماید.
در صورتی که حق اولاد در طول چند سال به کارگر پرداخت نگردد، بعد از شکایت کارگر و صدور رأی مرجع اداره کار به نفع او، حق اولاد هر سال با توجه به نرخ همان سال توسط کارشناس رسمی اداره کار محاسبه و کارفرما محکوم به پرداخت آن به کارگر خواهد شد.
تعلق حق عائله‌مندی به فرزندان دختر در فیش کارگر تا زمان ازدواج آن‌ها خواهد بود و در صورتی که فرزند دختر بعد از ازدواج طلاق گرفته و دوباره به تکفل پدر درآید، از تاریخ وقوع طلاق مجددا به آن فرزند تعلق خواهد گرفت.
برای پرداخت حق‌عائله مندی به کارگر چند شرط کلی وجود دارد که در بخش بعدی به‌صورت دقیق به بررسی همه زوایای آن می‌پردازیم.
اگر بخواهیم به صورت بسیار ساده حق اولاد را توضیح دهیم باید گفت: که مطابق با ماده 89 قانون تامین اجتماعی، کارفرمایان علاوه بر انجام مواردی مانند ارسال لیست بیمه برای کارگران متاهل و دارای فرزند، باید به آن‌ها مبلغی نیز به عنوان حق اولاد پرداخت نمایند.
حق اولاد در واقع کمک هزینه‌ای برای برخی مخارج فرزندان بیمه شدگان است که اصولا وجه آن، ضریبی از افزایش حداقل مزد روزانه کارگران به حساب می‌آید.
تا قبل از سال 1394 مقرراتی مبنی بر پرداخت حق اولاد صرفا برای دو فرزند درنظر گرفته شده بود اما با توجه به مصوبات جدید و تغیرات اعمال شده، هم‌کنون محدودیتی برای تعداد فرزندان در قوانین کار وجود ندارد و در واقع حق اولاد به همه فرزندان خانواده کارگر تعلق خواهد گرفت.
مبلغ حق اولاد نیز معادل 3 برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده برای هر فرزند در هر ماه می‌باشد که این مبلغ سالانه، با افزایش حداقل دستمزد کارگران افزایش پیدا خواهد کرد.
چه شرایطی در پرداخت کمک هزینه حق اولاد یا کمک عائله‌مندی در نظر گرفته می‌شود؟
برای پرداخت مبلغ حق اولاد، باید چندین شرط متنوع به صورت همزمان مهیا باشد. البته همانگونه که ذکر شد در سال ۹۲ و در راستای سیاست افزایش جمعیت، یکی از این بخش‌ها تغییر پیدا کرده است.
همانگونه که ذکر شد تا پیش از سال ۹۲ صرفا به دو فرزند حق عائله‌مندی تعلق می‌گرفت و پرداخت می‌شد، اما از آن سال به بعد، نظر به سیاست‌های تشویقی افزایش جمعیت، محدودیت تعداد فرزندان ملغی شد و کلیه فرزندان واجد شرایط، از این حق بهره‌مند گردیدند.
این شرایط شامل موارد زیر خواهد بود:
سن فرزندان کارگر
حق عائله‌مندی یا حق اولاد صرفا به فرزندان زیر ۱۸ سال تعلق خواهد گرفت. البته چنانچه فرزندان در حال تحصیل باشند، تا زمان اتمام تحصیل مبلغ عائله مندی به آن‌ها اختصاص داده خواهد شد.
شرط دیگر برای پرداخت عائله‌مندی به فرزندان بالای ۱۸سال، داشتن برخی شرایط خاص پزشکی می‌باشد. درصورتی که فرزندان به دلیل داشتن شرایط خاص پزشکی، توان انجام کار و فعالیت اقتصادی را نداشته باشند، این کمک هزینه صرف نظر از سن آن‌ها، در فیش حقوقی کارگر عمل خواهد شد.
سابقه بیمه
یکی از اصلی‌ترین شروط پرداخت حق اولاد، سابقه بیمه کارگر است. کارگر باید حداقل ۷۲۰ روز سابقه پرداخت بیمه داشته باشد و تنها پس از سپری شدن این مهلت، مبلغ عائله مندی به فرد تعلق خواهد گرفت.
نکته مهم دیگر این است که برای تعلق حق اولاد به کارگر، بیمه شده باید در همان موقعیت شغلی باشد، یعنی چنانچه شخصی به مدت دو سال در یک کارگاه مشغول به شغل مشخصی باشد، اما از آن کارگاه خارج شده و در کارگاه دیگری به کارگیری شود، سابقه بیمه‌ای او برای دریافت حق اولاد صفر می‌شود و باید ۷۲۰ روز دیگر در همان کارگاه به کار مشغول شود تا پس از آن حق اولاد برای او در نظر گرفته شود.
کارگر تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی باشد
تمامی کارگران شاغل در جامعه غالبا تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی نیستند و صندوق‌های دیگری همچون صندوق نیروهای مسلح نیز وجود دارد.
صرفا کسانی که در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی شاغل هستند و از لحاظ نظام استخدامی تحت پوشش قانون کار قرار دارند، جزیی از بیمه‌شدگان صندوق تأمین اجتماعی محسوب شده و حق اولاد به آن‌ها تعلق خواهد گرفت.
البته کارمندنی که تحت پوشش سایر صندوق‌های قرار دارند، حق اولاد یا عائله مندی را با شرایط متفاوت‌تری دریافت می‌کنند. کارگران تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی در ازای دریافت یک مبلغ معین و به دستور فردی که کارفرما نامیده می‌شود، در محیطی که به کار مشغول هستند، باید بیمه گردند.
کارفرما طبق قانون مکلف است که حق بیمه کارگران را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخته و سایر حقوق تعیین شده در قانون را نیز به کارگران پرداخت کند.
در صورت اشتغال همزمان زن و مرد، آیا حق‌اولاد در صورت داشتن فرزند به هر دو نفر آن‌ها تعلق می‌گیرد؟
یکی از موارد مهم و مزایای که باید به آن اشاره گردد این موضوع می‌باشد که چنانچه مرد و زن هر دو در یک کارگاه مشغول باشند، در صورت داشتن شرایط فوق‌الذکر، مانند سابقه بیمه و سن فرزندان و تحت پوشش صندوق تامین اجتماعی بودن، هر کدام به تنهایی محق دریافت حق عائله‌مندی بوده و کارفرمایان باید این مبلغ را به هر دوی آن‌ها پرداخت کنند.
اگر جز کارگرانی هستید که تا کنون از کارفرما مبلغی به عنوان حق‌اولاد یا عائله‌مندی دریافت نکرده‌اید و شرایط ذکر شده و قصد مطالبه آن را دارید می‌توانید با مشاوره با یک وکیل مجرب در حوزه فعالیت اداره کار و تامین اجتماعی، نسبت به مطالبه و طرح شکایت اقدام نمایید.
چگونه حق اولاد محاسبه و پرداخت می‌گردد؟
برای محاسبه مقدار حق عائله مندی، کمترین دستمزد روزانه یک کارگر را برای ۳ روز محاسبه می‌نمایند و به ازای هر فرزند پرداخت می‌گردد. ضمنا از آن جایی که در مقررات، کمک هزینه‌هایی مثل عائله‌مندی و مسکن و غیره به صورت ماهیانه می باشد، لذا کمک هزینه‌ها در ماه‌های ۳۱ روز و یا ۲۹ روزه فرقی ندارند و به صورت ماهیانه محاسبه و توسط کارفرما پرداخت خواهد شد.
در تمامی مواردی که کارگر در مرخصی زایمان و یا مرخصی استعلاجی باشد و این موضوع به تأیید سازمان تأمین اجتماعی هم رسیده باشد این هزینه کلاً بر عهده کارفرما خواهد بود.
در صورت دریافت نکردن حق اولاد و یا هر گونه اختلاف یا مسئله در زمینه پرداخت حق اولاد، می توانید به مراجع حل اختلاف مراجعه نمایید. محاسبه این مبلغ به صورت کلی مشابه حالت زیر است:
- حق اولاد برای یک فرزند: حداقل دستمزد روزانه کارگر × ۳
- حق اولاد برای دو یا چند فرزند: حداقل دستمزد روزانه کارگر × ۳ × تعداد فرزندان
در سال ۱۴۰۰ و با توجه به اعلامیه وزارت کار، مبلغ تعیین شده برای هر فرزند، حدودا ۲۶۵ هزار تومان است. این مبلغ برای دو فرزند ۵۳۰ هزار تومان خواهد بود.
- حق اولاد برای یک فرزند ( معادل ۳ روز حداقل مزد سال ۱۴۰۰): ۲.۶۵۵.۴۹۳
- حق اولاد برای دو فرزند( معادل ۶ روز حداقل مزد سال ۱۴۰۰): ۵.۳۱۰.۹۸۶
- حق اولاد برای سه فرزند( معادل ۹ روز حداقل مزد سال ۱۴۰۰): ۷.۹۶۶.۴۷۹
چه تفاوتی‌هایی بین کمک هزینه عائله‌مندی و حق اولاد بیمه‌شدگان و بازنشستگان وجود دارد؟
اصلی‌ترین عاملی که علت تفاوت هزینه عائله‌مندی و حق اولاد بیمه‌شدگان و بازنشستگان است، مبلغ پرداختی و شرایط و همچنین سن فرزندان است و در هر دو حالت، حق اولاد به آن‌ها تعلق گرفته و باید پرداخت گردد.
آیا حق اولاد به فرزندان زنان دوم نیز تعلق می‌گیرد؟
همانگونه که ذکر شد سقف تعداد فرزند در قانون تنظیم جمعیت و خانواده، اصلاح گردیده است و تعداد فرزندان دیگر از شروط قوانین تامین اجتماعی نیست.
این نکته لازم به توضیح است هرگاه کارگری ازدواج مجدد نماید، در صورتی که همسر او از ازدواج قبلیش دارای فرزندانی باشد که شرایط تعلق حق اولاد را نیز دارا می‌باشند، کارگر بابت فرزند همسر خود، حق اولاد دریافت نمی کند.
مگر در شرایطی که فرزند همسر خود را با رعایت مقررات قانونی به فرزند خواندگی قبول نموده باشد.
آیا حق اولاد و عائله‌مندی را می‌توان مشمول مالیات و بیمه دانست؟
مزایای مانند بن مسکن، بن کارگری و حق اولاد جزیی از مزایای شاغل بودن کارگر می‌باشد و هیچ ارتباطی با شغل او ندارد ولی متاسفانه در بخشنامه مالیاتی به مشمول مالیات نشدن موارد مذکور اشاره‌ای وجود ندارد.
لذا حق اولاد یا عائله مندی را باید مشمول مالیات دانست. ضمنا حق اولاد مشمول بیمه نبوده و از موارد معاف از بیمه است.
با عنایت به مسایل مطرح شده، سامانه حقوقی وکیل کار 24 برای مخاطبان خود جهت انجام مشاوره یا طرح هرگونه دعوا در کلیه مسایل مربوط به حق و حقوق کارگران، بستری را مهیا کرده تا کارگران به راحتی بتوانند وکیل یا مشاوران حقوقی خود را در موضوعات مختلف انتخاب نمایید.
فقط کافی است که مسائل حقوقی خود را ثبت نموده تا ما پس از بررسی موضوع مطرح شده شما، وکیل یا مشاور متخصص را برای مشاوره یا طرح دعوا خدمتتان معرفی کنیم و دفاع از پرونده شما را در کلیه مراحل دادرسی برعهده بگیریم.
در صورتی که کارفرما حق اولاد گارگر را پرداخت نکند، آیا مرتکب تخلف شده است؟
حق اولاد از حقوق اجباری کارگران در سازمان‌ها و کارگاه‌ها است. در صورتی که کارفرمایی از پرداخت این حق امتناع نماید یا در قرارداد بین خود با کارگر، او را از این حق محروم نماید، یا بدون اراده کارگر از او تسویه حساب سنوات دریافت نماید، عملی غیرقانونی مرتکب شده است. در چنین شرایطی، کارگران قادر خواهند بود به وزارت کار شکایت کنند.
چه مدارکی برای مطالبه حق اولاد در مراجع قانونی مورد نیاز است؟
همانگونه که در ابتدای مطالب ذکر شد باید کلیه اسناد و مدارکی که دلالت بر وجود رابطه کارگری دارد، از جمله گزارش اداره بیمه تامین اجتماعی، سند قرارداد و یا هر دلیل و مدرکی که دلالت بر وجود این رابطه داشته باشد باید به پیوست، ضمیمه پرونده گردد.
در طرح دعوا یا هر ادعایی، شما باید تمامی مدارک و مستنداتی را که دلالت برحقانیتتان دارد، در صورت نیاز به دادگاه ارائه کنید و آن‌ها را به همراه لایحه دفاعیه حتما ضمیمه پرونده نمایید. توجه داشته باشید که بر اساس قانون، برای اثبات هر دعوایی از سند، اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می‌توان استفاده کرد هر چند علم و آگاهی کارکنان رسیدگی کننده در مراجع کار نیز در بسیاری از پرونده ها بی تاثیر نیست.
البته انجام یک مشاوره خوب و متناسب با مسیر دعوای پیش بینی شده، می‌تواند استفاده از ادله و راهکار منطقی تری را برای شما مشخص نماید.
طرح دعوای مطالبه عائله‌مندی چقدر زمان میبرد؟
در صورت اثبات ادعاهای انتصابی در جریان پرونده های اداره کار، می توان عنوان کرد که طرح دعوا در مسائل مربوط به روابط کارگر و کارفرما نیز کمی زمان‌بر است و با عنایت به مراحل مختلف رسیدگی به این دعاوی از جمله مرحله هیات تشخیص، هیات حل اختلاف و مرحله تجدیدنظر در دیوان عدالت اداری، می‌توان گفت که تخمین زمان شروع و خاتمه طرح شکایت به هیچ وجه قابل پیش‌بینی دقیق نیست و رسیدگی به دلایل کارگران و کارفرمایان، احتمال زمان‌بر شدن آن را افزایش می دهد.
بنابراین نمی‌توان زمان مشخصی را بیان کرد ولی مطمئنا کارشناسان و وکلای شاغل در حوزه قوانین اداره کار، با تجربه ای که در پیگیری و انجام پرونده های مختلف در این مقوله کسب نموده اند، می‌توانند بهترین و سریع ترین مسیر را برای شما انتخاب نمایند.
برای جلوگیری از رد درخواست خود در مراجع قضایی اداره کار، می توانید قبل از طرح آن، حتما با مشورت گرفتن از یک وکیل متخصص در حوزه فعالیت فوق، مسیر موفقیت پرونده خود را بررسی نمایید.
آیا مطالبه حق اولاد، نیاز به استفاده از خدمات وکیل دارد؟
به کرات اشاره کرده‌ایم هر موضوع حقوقی یا کیفری و همچنین مسائل مربوط به دعاوی قانون تامین اجتماعی و قوانین کار، حتی اگر از دیدگاه برخی افراد موضوعات ساده و پیش پا افتاده‌ای باشد، پیچیدگی های خاص خود را از منظر یک حقوقدان داراست، که موضوع دعاوی مطالبه سنوات نیز از آن مستثنی نیست.
طرح دعوا در مسائل مربوط به قوانین کار دارای قوانین و مقررات خاصی است که اشخاص عادی اطلاعات بسیار اندکی در مورد آن‌ها دارند. مشاوران و وکلای دادگستری افرادی هستند که در این زمینه، دارای بینش، تخصص و آگاهی کاملی بوده و می توانند در رسیدگی به این نوع پرونده ها، خصوصا موضوعات اشاره شده، گره‌گشای موکل خود باشند.
از مهم‌ترین مزایای استفاده از وکیل کار 24: صرفه جویی در وقت و هزینه، رسیدن به نتیجه دلخواه و مطلوب در کمترین زمان ممکن، رهایی از رفت و آمدهای متوالی، وقت گیر، چالش برانگیز و استرس زا به مراجع قضایی، تامین و حفظ حق و حقوق موکل در پروسه رسیدگی به دعاوی مربوط به قانون کار خواهد بود.
اگر می خواهید طرح دعوا یا دفاع شما در خصوص موارد یاد شده به نتیجه مطلوبی برسد و حقوق از دست‌رفته‌تان را به دست آورید، به شما توصیه می‌کنیم که با یک وکیل مجرب در این حوزه حتما مشورت کنید.
نحوه تنظیم دادخواست و پشتیبانی به چه صورت خواهد بود؟
مطمئنا مطرح کردن هر دادخواستی در زمینه روابط قانون کار و قوانین تامین اجتماعی، به فراخور خود مستلزم پرداخت هزینه هایی خواهد بود. در پرونده ها مختلف دیده شده که خواهان پرونده بعد از پرداخت تمام هزینه ها، به دلیل نقص در مدارک یا عدم توجه به محتویات پرونده برای ارائه استدلال‌های قوی چه در مقام دفاع و چه در مقام مطالبه حق، دادخواستش با قرار رد مواجه و علاوه بر هدر رفت هزینه، زمان زیادی را نیز صرف فعالیتی بیهوده نموده است.
پرداخت حق عائله‌مندی از وظایف کارفرما است و کارگران می‌توانند در صورت داشتن شرایط لازم از آن بهره‌مند شوند.
در برخی مواقع کارفرما از پرداخت این مبلغ امتناع می‌کند که کارگر یا کارگران می‌توانند برای دریافت آن شکایت رسمی خود را در سازمان کار ثبت کنند.
اشکالات مختلفی نیز از سوی کارگران نسبت به شرایط پرداختی این مبلغ عنوان می‌شود. صفر شدن سابقه بیمه کارگران پس از تغییر شغل، یکی از مهم‌ترین اشکالات مربوط به پرداخت حق عائله‌مندی است.
برخی از کارگران در دوره ۳۰ ساله کاری خود، ممکن است بیش از ۱۰ بار محل کار خود را به دلایل مختلف تغییر دهند و این مسئله دریافت حق عائله‌مندی را با اشکالات مختلفی مواجه می‌کند.
