راهنمای مقاله
در بررسی قرارداد همکاری و مشارکت باید بگوییم که برای راه‌اندازی یک کسب و کار راه‌های مختلفی وجود دارد که انعقاد قرارداد همکاری و مشارکت یکی از آن‌هاست.
ممکن است این تصور وجود داشته باشد که شراکت تنها از طریق ثبت شرکت و ایجاد شخصیت حقوقی امکان‌پذیر است و افراد نمی‌توانند بایکدیگر شریک شوند مگر آن که یک شخصیت حقوقی ایجاد کنند.
اما باید گفت که این تصور کاملا اشتباه بوده و افراد می‌توانند بدون ثبت شرکت و از طریق انعقاد قرارداد مشارکت مدنی، بایکدیگر شریک شوند. باتوجه به ماده 10 قانون مدنی و همچنین عقد صلح، این قرارداد کاملا وجه است و دو نفر می‌توانند به موجب آن بایکدیگر شریک شوند.
در بسیاری از موارد شخصی سرمایه دارد ولی فاقد مهارت بوده و به دنبال کسی می‌گردد که مهارت برای شروع یک کاری را داشته باشد در مقابل نیز فردی وجود دارد که در یک زمینه‌ای دارای مهارت است اما سرمایه اولیه برای شروع یک کسب و کار را ندارد.
قرارداد مشارکت و همکاری کمک می‌کند این دو نفر بایکدیگر شریک شده و با ترکیب داشته‌های خود یعنی مهارت و سرمایه، بتوانند یک کاری را آغاز کنند.
به آن چه که طرفین برای شروع مشارکت می‌آورند، آورده گفته می‌شود. آورده صرفا سرمایه و مهارت نیست ممکن است شخصی به عنوان آورده مجوزی اخذ کند و یا تجهیزاتی تهیه کند و یا حتی مغازه یا محل انجام کار را به عنوان آورده، وارد شراکت کند. بنابراین آورده هرچیزی ممکن است باشد.
قرارداد مشارکت میان 2 شخص یا بیشتر منعقد می‌شود و زمانی که 2 نفر یا بیشتر تصمیم داشته باشند کاری را با همکاری یکدیگر آغاز کنند و برای مدت مشخصی با یکدیگر شراکت داشته باشند، لازم است که باهم قرارداد همکاری و مشارکت منعقد کنند.
اولین شرط شروع شراکت نیز تنظیم قرارداد مشارکت است و نباید تا قبل از تنظیم این قرارداد شراکت را آغاز کنید.
قرارداد شراکت به چه معناست؟
همانطور که در مقدمه بیان کردیم، به دلیل آن که هر کسی تمام موارد لازم برای شروع یک کسب و کار را ندارد، لازم است تا دو یا چند نفر با هم شریک شوند تا بتوانند آن را شروع کنند.
افرادی که با انعقاد قرارداد مشارکت به دنبال سرمایه‌گذاری، تامین تجهیزات و کار هستند، قرارداد مشارکت مدنی منعقد نموده‌اند.
در ماده 571 قانون مدنی قرارداد مشارکت به این صورت تعریف شده است دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی آورده‌های خود را به صورت مشاع جمع کنند و با آن اقدام به کسب سود نمایند. این آورده‌ها سهم الشرکه نامیده می‌شود.
قرارداد شراکت کاری یکی از انواع قرارداد شراکت است و به موجب آن چند نفر متعهد می‌شود که برای مدت زمان مشخصی با یکدیگر همکاری کرده و کار کنند.
هر کس در زمان انعقاد قرارداد کار باید آورده‌ای به همراه خود بیاورد؛ به عنوان مثال شخصی آورده نقدی می‌آورد، شخص دیگری سند ملک، شخص دیگر مهارت خود را به عنوان آورده می‌آورد و غیره. در هر صورت با اجتماع شرکا باید تجهیزات و امکانات لازم برای شورع فعالیت کاری فراهم شود.
نکته قابل توجه این است که تمامی انواع قرارداد در قانون مدنی قید نشده است و افراد می‌توانند قراردادهای خود را بر مبنای ماده 10 قانون مدنی تنظیم و منعقد کنند. صرف رعایت شرایط ماده 10 قانون مدنی و سایر شرایط عمومی قراردادها، برای صحت یک قرارداد کافی است.
قرارداد مشارکت مدنی بیشتر برای راه‌اندازی یک کسب و کار منعقد می‌شود. گاهی ممکن است شخصی در حرفه‌ای تخصص کافی برای شروع کاری را دارد اما سرمایه لازم را ندارد در نتیجه می‌تواند با کسی که سرمایه دارد قرارداد مشارکت مدنی منعقد نموده و بدون آن که نیاز به پرداخت هزینه‌های ثبت شرکت داشته باشد، شراکت را آغاز کند.
این فرد علاوه بر آن که با انعقاد این قرارداد برای خود کاری را آغاز کرده، با استخدام افراد دیگر، کارآفرینی نیز کرده است.
با تنیم قرارداد مشارکت مدنی چهارچوب روابط کاری طرفین، وظایف و تعهدات هر یک از طرفین مشخص می‌شود و مراجعه به محاکم برای حل اختلاف کاهش می‌یابد.
نکته لازم به ذکر این است که انعقاد قرارداد همکاری و مشارکت محدود به حوزه و رشته خاصی نیست و در هر زمینه‌ای می‌توان آن را منعقد نمود، مانند حوزه خدماتی، فناوری، واردات و صادرات، بازرگانی و فروش، ساخت و ساز و غیره.
انواع قرارداد همکاری و مشارکت
قرارداد همکاری و مشارکت انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:
ساخت
قرارداد مشارکت در ساخت قراردادی است که به موجب آن مالک زمین، ملک خود را در اختیار افرادی قرار می‌دهد تا اقدام به ساخت مجتمع یا ساختمانی در آن کنند.
به عبارت دیگر در این قرارداد مالک به عنوان آورده ملک خود و سازندگان نیز سرمایه نقدی می‌آورند. قرارداد مشارکت در ساخت بیشتر میان مشاوران املاک رایج است.
سرمایه گذاری
قرارداد مشارکت سرمایه گذاری به قراردادی گفته می‌شود که 2 یا چند نفر بدون آن که بخواهند درگیر اقدامات ثبت شرکت و پرداخت مالیات و مباحث مختص به شخصیت حقوقی شوند، بایکدیگر شراکتی را آغاز می‌کنند.
بانک
قرارداد مشارکت با بانک به قراردادی گفته می‌شود که فردی می‌خواهد در امری سرمایه‌گذاری کند ولی سرمایه لازم را ندارد درنتیجه با اخذ تسهیلات از بانک، آن را شریک خود می‌کند و کسب و کار خود را راه‌اندازی می‌کند.
اصلی‌ترین شرایط انعقاد قرارداد همکاری و شراکت
به موجب قانون مدنی هر قراردادی برای آن صحیح واقع شده و دارای اثر باشد باید علاوه بر شرایط مخصوص به آن قرارداد، شرایط عمومی قراردادها را نیز داشته باشد. در صورتی که قراردادی فاقد یکی از این شرایط باشد حسب مورد ممکن است قرارداد باطل و یا غیرنافذ بشد.
در ماده 190 قانون مدنی آمده است که برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است:
- قصد طرفین و رضای آنها
- اهلیت طرفین
- موضوع معین که مورد معامله باشد
- مشروعیت جهت معامله
قصد و رضای طرفین
قرارداد همکاری و مشارکت باید با رضایت کامل طرفین منعقد شود و نباید قرارداد با اکراه و اجبار یکی از طرفین تنظیم شود. قرردادی که با اکراه تنظیم شود غیرنافذ و قراردادی که با اجبار تنظیم شود باطل خواهد بود.
اهلیت طرفین
کسانی که اقدام به تنظیم و نعقاد قرارداد مشارکت می‌کنند، لازم است همگی اهلیت معامله را داشته باشند و معامله با محجورین که شامل صغیر، مجنون و غیررشید می‌شود، معتبر نیست.
موضوع معین که مورد معامله باشد
در تنظیم قرارداد مشارکت باید آورده هر یک از طرفین به صورت دقیق مشخص باشد. آورده هر چیزی ممکن است باشد با این شرط که ارزش مالی داشته باشد. مانند کار و مهارت، تعجهیزات و ابزارآلات، سرمایه نقدی و… .
مشروعیت جهت معامله
جهت قرارداد همکاری و مشارکت باید مشروع و قانونی باشد. یعنی اگر طرفین قرارداد مشارکت برای راه‌اندازی آزمایشگاهی جهت تولید مواد مخدر تنظیم کنند، این قرارداد باطل خواهد بود.
نحوه نوشتن قرارداد شراکت کاری
حال تصمیم داریم به شما آموزش دهیم که چگونه یک قرارداد همکاری و مشارکت تنظیم نمایید. البته توجه داشته باشید که تنظیم قرارداد همکای و شراکت یک امر تخصصی است و مواردی که در ذیل بیان می‌کنیم موارد کلی است که در هر قراردادی وجود دارد. بنابراین باتوجه به نوع قرارداد و موضوع آن، ممکن است بندهایی به آن اضافه شود.
فراموش نکنید که بهترین کار این است که برای تنظیم قرارداد همکاری و مشارکت با وکیل حرفه‌ای در زمینه امور قراردادها و قانون کار مشورت کرده و تنظیم قرارداد را به او بسپارید.
قید عنوان قرارداد
اولین چیزی که در هر قرارداد باید قید شود، عنوان آن قرارداد است. البته خوب است این نکته را بدانید که فرقی ندارد عنوان قرارداد چه باشد، چیزی که مهم است، مفاد و محتوای آن قرارداد است.
زمانی که عنوان قرارداد با محتوای آن تعارض داشته باشد، قاضی دادگاه مفاد و محتوای قرارداد را ترتیب اثر می‌دهد نه عنوان آن را.
مشخصات طرفین و موضوع قرارداد
بعد از آن که عنوان قرارداد را درج کردید، می‌توانید برای قرارداد خود مقدمه‌ای نیز بنویسید البته این کار کاملا اختیاری و بر مبنای سلیقه شماست.
مهم‌ترین چیز در هر قرارداد قید مشخصات طرفین قرارداد به صورت کامل واضح است. در مشخصات طرفین قرارداد نباید هیچگونه ابهامی وجود داشته باشد.
پس اگر طرفین قرارداد یا یکی از آنها شخص حقیقی باشد باید مشخصاتی همچون نام و نام خانوادگی، کد ملی و شماره شناسنامه، نشانی و شماره تماس قید شود و در صورتی که طرفین قرارداد یا یکی از آنها شخص حقوقی باشد باید مشخصاتی همچون شماره ثبت، کد اقتصادی، نشانی مرکز مهم امور، تلفن، نام نماینده یا نمانیدگان صاحب امضا و سمت آنها در قرارداد قید شود.
تعیین موضوع قرارداد
پس از آن که مشخصات طرفین در قرارداد نوشته شد، باید موضوع قرارداد را مشخص کرد. موضوع قرارداد باید با دقت زیادی تنظیم شود زیرا تمامی بندهای قرارداد بر مبنای آن تنظیم می‌شود.
تعیین موضوع قرارداد به طور واضح باعث می‌شود حدود شراکت طرفین مشخص شده و معین گردد که طرفین در چه زمینه‌ای باهم شراکت دارند.
آورده طرفین شراکت
همانگونه که گفتیم برای آن که شراکت میان 2 یا چند نفر آغاز گردد، لازم است هر یک از شرکا آورده‌ای با خود بیاورند. این آورده ممکن است هرچیزی که ارزش اقتصادی دارد باشد مانند ملک، وجه نقد، ارز، مهارت و یا حتی اعتبار. آورده طرفین در قرارداد مشارکت و همکاری به صورت دقیق نوشته می‌شود.
تعیین سهم هریک از شرکا در قرارداد مشارکت
در این مرجله باید سهم هر یک از شرکا را در قرارداد مشارکت و همکاری مشخص کنیم. به این مثال دقت کنید. فرض کنید مجموعه تعداد سهام یک قرارداد مشارکت، 200 واحد است.
حال باید باتوجه به ارزش آورده هر شریک تعداد سهام او را مشخص نمود. در اینجا باید اطلاعات حساب بانکی مشترک طرفین نیز ذکر شود.
دقت داشته باشید که در این قسمت نحوه تقسیم سود شراکت و میزان سودی که به هر شریک تعلق می‌گیرد را به طور کامل توضیح دهید.
طرفین می‌توانند در قرارداد مشارکت و همکاری قید کنند که بخشی از سود حاصل از مشارکت صرف پیشرفت کار و خرید تجهیزات بیشتر شود.
درج تعهدات طرفین قرارداد همکاری
این بخش صرفا با توافق و رضایت طرفین تنظیم می‌شود. کسانی که تصمیم گرفته‌اند با یکدیگر قرارداد مشارکت و همکاری منعقد کنند، لازم است با هم در خصوص تعهدات هر یک از شرک و وظایف او تصمیم گرفته و آن را در قرارداد منعکس کنند.
توجه داشته باشید که این وظایف و تعهدات در هر قراردادی ممکن است متفاوت باشد.
در این بخش طرفین باید تمام انتظارات خود را از شریک نوشته و در صورت رضایت او در قرارداد مندرج کنند. این وظایف باید بدون ابهام و کاملا واضح باشد تا در صورت بروز اختلاف، قابل استناد باشد.
تعیین مرجع حل اختلاف
یک قرارداد زمانی کامل محسوب می‌شود که در آن مرجعی که باید به اختلافات پیش آمده میان شرکا رسیدگی کند، تعیین گردد. این بخش از با اهمیت‌ترین بخش‌های قرارداد است چون بروز اختلاف در هر قراردادی محتمل است پس با تعیین مرجع حل اختلاف، کار حل و فصل کردن اختلافات راحت‌تر می‌شود.
لازم به ذکر است که مرجع حل اختلاف هم می‌تواند داوری باشد یعنی طرفین شخصی را به عنوان داور تعیین کرده تا اختلافات آنان را حل و فصل نماید، یا آنکه یکی از مراجع قضایی صالح را به عنوان مرجع حل اختلاف درنظر بگیرند.
توصیه کارشناسان سایت وکیل کار 24 این است که نهاد داوری را به عنون مرجع صالح در قرادادهای خود تعیین کنید. زیرا دیگر درگیر پروسه زمان‌بر رسیدگی در دادگاه نمی‌شوید. دقت کنید که داور باید مطابق با مقررات در خصوص اختلاف شما حکم صادر کند.
تعداد نسخه قرارداد شراکت
در آخرین مرحله از تنظیم قرارداد همکاری و مشارکت باید تعداد نسخه‌هایی که قرارداد تنظیم شده است درج شود. معمولا قراردادهای مشارکت و همکاری در یک نسخه بیشتر از تعداد شرکا تهیه می‌شود تا در اختیار مرجع حل اختلاف قرارداد شود و برمبنای آن رای صادر کند.
چگونه می‌توان از شریک قرارداد مشارکت شکایت کرد؟
در بررسی شکایت از شریک باید گفت که امکان دارد در مشارکت میان دو یا چند نفر اختلاف نظر و یا اختلاف پولی ایجاد شود. در چنین حالتی یکی از طرفین به این فکر می‌افتد که از دیگری شکایت کند.
شکایت از شریک نباید با عجله صورت بگیرد و شخصی که قصد شمایت دارد بهتر است با یکی از وکلای پایه یک دادگستری مشورت کند تا از سوی او راهنمایی شود.
انتخاب مرجع حل اختلاف نیز کار شکایت از شریک را راحت‌تر می‌کند مخصوصا اگر داور تعیین شده باشد. زیرا دیگر لازم نیست شخص شاکی زمان زیادی را در دادگاه‌ها سپری کند.
به طور کلی توصیه سامانه وکیل کار 24 این است که تا جای ممکن سعی کنید مسائل و اختلافات را با سازش حل کنید و چنانچه حل اختلاف از طریق سازش ممکن نبود، به دادگاه مراجعه نمایید.
اگر بعد از مراجعه به دادگاه و صدور حکم به نفع شما دوباره شریک از انجام وظایف و تعهدات خود سر باز زد، شما این امکان را پیدا خواهید کرد که قرارداد را فسخ کنید.
البته برای فسخ قرارداد نیز باید به دادگاه مراجعه کنید تا فسخ را اعلام نماید.
خاتمه قرارداد همکاری و مشارکت
قراردادها ممکن است تحت شرایطی به پایان برسند و یا از اصل به صورت موقتی تنظیم شده باشند.
در صورتی که طرفین تصمیم دارند قرارداد مشارکت را به صورت موقت تنظیم کنند، باید تاریخ خاتمه یافتن آن را به صورت واضح و دقیق بیان کنند. بنابراین در زمان انعقاد قرارداد اگر خاتمه قرارداد را مشخص نکنید، ممکن است در آینده با مشکلات و اختلافاتی مواجه شوید.
از همین جهت است که مکررا توصیه می‌شود در زمان تنظیم قرارداد با یک وکیل حرفه‌ای قرارداد مشورت نمایید تا بتوانید قراردادی منعقد کنید که تمامی جوانب اصولی و حقوقی در آن رعایت شده باشد.
نکات کلی در تنظیم متن قرارداد مشارکت
در تنظیم قرارداد مشارکت و همکای موارد زیادی وجود دارد که باید به آنها توجه کرده و مدنظر قرار دهید. برخی نکات مهمی که باید در زمان انعقاد قرارداد همکاری و مشارکت مورد توجه قرار بگیرد را بیان می‌کنند:
- تمامی عبارات و جملاتی که در قرارداد درج می‌شود باید عاری از هرگونه ابهام بوده و کاملا واضح و روشن باشد. به عبارت دیگر نباید از یک جمله در متن قرارداد، برداشت‌های متععدی شود. همچنین جملات باید کوتاه و کامل باشند و در آنها زیاده‌گویی نشده باشد.
- متن قرارداد باید مطابق با چهارچوب نوشته شود، یعنی آغاز و پایان آن مشخص باشد و هر متن در قسمت مخصوص به خود نوشته شده باشد. در صورتی که قرارداد در صفحات متعدد تنظیم شده بود، طرفین باید تمامی صفحات را امضا کنند.
- حتما پیش از امضا قرارداد، متن آن را به صورت کامل مطالعه نمایید و اگر با بند و یا محتوایی مخالف هستید آن را عنوان کنید تا در مورد آن با طرف مقابل به توافق برسید.
آیا به یک قرارداد مشارکت و همکاری نیاز دارید؟
اگر برای شروع و راه‌اندازی یک کسب و کار نیاز دارید تا یک قرارداد همکاری و مشارکت تنظیم نمایید می‌توانید از طریق بستری که سامانه وکیل کار 24 ایجاد کرده است، با بهترین وکلا و متخصصان حوزه قراردادها و قانون کار ارتباط برقرار کنید.
کارشناسان وکیل کار 24 می‌توانند در قرارداد برای هر طرف تعهدات و وظایف مشخصی را درج کنند به طوری که قرارداد مشارکت متعادل و به نفع هر دو طرف باشد. همچنین وکلا می‌توانند سهم هر شریک را مطابق با آورده‌اش تنظیم کنند.
سپردن تنظیم قرارداد مشارکت ب وکلای وکیل کار 24 باعث می‌شود قرارداد به شیوه‌ای اصولی و حرفه‌ای تنظیم شده و جلوی بسیاری از سویءاستفاده‌ها و کلاهبرداری‌ها گرفته شود.
به همین دلیل توصیه می‌شود که حتما قرارداد همکاری و مشارکت زیر نظر یک کارشناس حقوقی تنظیم گردد.
