ساعت کار قانونی برای مشاغل سخت و زیان آور چه قدر است؟

ساعت کار قانونی از جمله مهم ترین موضوعات حقوق کار می باشد که در قانون شرایط خاصی برای آن تعیین شده است. یکی از مواردی که در قرارداد های کاری درج می شود، میزان ساعت کار روزانه کارگر است. در واقع کارگر باید طبق ساعت تعیین شده در طول روز فعالیت داشته باشد.

در روابط بین کارگر و کارفرما همواره مشکلات و مسائل گوناگونی مطرح می شود که دلیل عمده آن، عدم اجرای صحیح تعهدات قرارداد است. قرارداد کار با هدف اجرای وظایف قانونی کارگر و کارفرما تنظیم می شود تا هیچ کدام از طرفین نتوانند مرتکب تخلفی شوند.

حقوق و دستمزد تنها موضوع اصلی در اختلافات بین کارگر و کارفرما نمی باشد بلکه ساعت کار قانونی نیز از دیگر مسائل مهم در این زمینه می باشد. قانونگذار اصول و مقرراتی را برای ساعت کار قانونی کارگر تعیین کرده است و کارفرما نمی تواند بیش از میزان تعیین شده از نیروی کار خود درخواست انجام کار و فعالیت داشته باشد.

همچنین کارگر نمی تواند کمتر از میزان قانونی ساعت کار برای کارفرما کار کند. البته در مورد ساعت کار در مشاغل مختلف تا حد زیادی به توافق بین طرفین بستگی دارد که در این زمینه بحث پرداخت دستمزد بیشتر از حقوق توافق شده می باشد.

در واقع اگر کارفرما از کارگر درخواست فعالیت و انجام کار بیش از ساعت قانونی می کند، باید به همان میزان میزان حقوق و دستمزد آن ها را افزایش دهد.

ساعت کاری در تمام مشاغل یکسان نیست و شرایط خاص خود را دارند. اما یک سری از مشاغل به جهت فعالیت های سخت و طاقت فرسا بودن زمان کاری متفاوتی دارند.

در مورد مشاغل دولتی تقریبا رویه ثابتی وجود دارد و کارمندان باید در ساعت مشخص در محل کار حضور پیدا کرده و سپس از محل کار خارج شوند. مشاغل غیر دولتی نیز بر حسب عرف جامعه زمان کاری مشخص دارند که با توجه به نظر کارفرما تعیین می شود.

گاهی اوقات ممکن است که در مورد میزان ساعت کار قانونی، کارفرما با کارگر دچار اختلاف شوند که در این صورت بهتر است موضوع پیش آمده به صورت مسالمت آمیز حل و فصل شود. چنانچه مشکل مزبور از این روش برطرف نشد، باید از طریق مراجع ذی صلاح پیگیری کرد.

عدم انجام فعالیت و کار طبق ساعت تعیین شده در قرارداد، نقض اجرای تعهد از سوی طرفین محسوب می شود. در واقع کارگر باید در ساعات تعیین شده برای کارفرما کار کند که تقاضای انجام کار بیش از میزان مقرر، تخلف محسوب شده و کارگر می تواند طرح شکایت قانونی کند.

البته در صورتی که کارفرما در ازای اضافه کاری از سوی کارگران، دستمزد مشخص علاوه بر حقوق عادی آنان در نظر بگیرد، به لحاظ قانونی مشکل خاصی پیش نمی آید.

روابط بین کارفرما و کارگر تا حد زیادی به نوع قرارداد منعقد شده بین آن ها بستگی دارد و به همین سبب نحوه تنظیم قرارداد کاری طبق اصول و مقررات آن اهمیت بالایی دارد.

در قانون کار ساعت کاری مشخص برای کارگران در نظر گرفته شده است که باید به همان میزان برای کارفرما کار انجام دهند. زمانی که قرارداد کار بین کارگر و کارفرما بسته می شود، به منزله پذیرش کلیه شروط و مفاد قرارداد می باشد که هیچ کدام از طرفین حق عدم اجرای صحیح تعهدات قرارداد را ندارند.

تعداد مشاغل سخت و زیان آور در کشورمان بسیار زیاد هستند و قانونگذار شرایط خاصی را برای این گونه مشاغل تعیین کرده است. مطابق قانون، حداکثر ساعت کار برای مشاغل سخت و زیان آور 36 ساعت در هفته می باشد. در واقع تعداد ساعت کاری در این گونه مشاغل نباید از روزی 6 ساعت بیشتر شود.

در مشاغل عادی، ساعت کار قانونی در طول روز 8 ساعت است که این شرایط در مشاغل سخت، روزانه 6 ساعت می باشد. به جهت آن که کارگران در مشاغل مزبور شرایط بسیار دشواری دارند و سلامت و جان آن ها همواره در خطر است، باید ساعت کاری آن ها در مقایسه با دیگر مشاغل آسان تر باشد.

منظور از مشاغل سخت و زیان آور چیست؟

به دلیل شرایط حساسی که مشاغل سخت و زیان آور دارند، همواره توجه ویژه ای به آن ها می شود. در واقع کارگران این مشاغل در معرض خطرات جدی قرار دارند و از آنجا که قانون کار نسبت به کارگران رویکرد حمایتی دارد، برای کار های سخت و زیان آور شرایط خاصی را پیش بینی کرده است.

تحت هیچ شرایطی نمی توان مشاغل سخت و زیان آور را با کار های عادی یکسان تصور کرد. در اینگونه مشاغل، سلامت و جان کارگران همواره با خطرات مختلفی مواجه می شود و باید امکانات و شرایط ویژه ای برای آن ها در نظر گرفته شود.

تعداد مرخصی های سالیانه در مشاغل سخت بسیار بیشتر از مشاغل عادی است و همچنین شرایط بازنشسته شدن به مراتب آسان تر می باشد.

کارگرانی که در معادن کار می کنند، کسانی که کارشان بر روی دکل ها است، کارگران جوشکاری داخل مخازن و از همه این موارد خطرناک تر کسانی که در معرض تشعشعات رادیو اکتیو مشغول به کار اند، بیشتر از دیگر کارگران در معرض خطرات کاری هستند.

کار های سخت و زیان آور کار هایی هستند که در آن ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و فرد با انجام آن کار، فشار جسمی و روانی بیشتر از ظرفیت طبیعی انسان بر او وارد شود که در اثر آن به بیماری و عوارض آن مبتلا شود.

انواع مشاغل سخت و زیان آور

به موجب ماده 1 آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور، این گونه مشاغل به دو گروه تقسیم می ‌شوند:

• الف- مشاغلی که صفت سخت و زیان ‌آور با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می ‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان ‌آوری آن ها را حذف نمود.
• ب- مشاغلی که ماهیتا سخت و زیان ‌آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، صفت سخت و زیان‌ آوری آن ها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان ‌آوری آن ها حفظ می ‌گردد.

در مورد بند الف می توان مشاغل صنعتی را در نظر گرفت که کارفرما ابزار و آلات لازم را برای کارگران فراهم نمی کند. به طور مثال کارگر ساختمان در حین انجام کار نیاز به یک سری تجهیزات ساختمانی دارد که در صورت فراهم کردن آن توسط کارفرما، سختی کار از بین می رود و جزو مشاغل سخت و زیان آور به شمار نمی رود.

در مورد بند ب می توان به کار کردن در معادن و جوش کاری اشاره کرد. این گونه مشاغل ذاتا سخت و زیان آور هستند و با فراهم کردن تجهیزات لازم سختی و دشواری کار از بین نمی رود بلکه صرفا کاهش می یابد. در واقع سختی و دشواری کار وجهی جدا نشدنی از این گونه مشاغل می باشد و کارگران در حین انجام کار همواره با خطرات مختلفی روبرو هستند.

به موجب تبصره ماده 52 قانون کار، کار های سخت و زیان‌آور و زیر زمینی به موجب آیین‌نامه ‌ای خواهد بود که توسط شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار و شورای عالی ‌کار تهیه و به تصویب وزرای کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد رسید.

کارفرمایان مکلف هستند قبل از محول کردن کار های سخت و زیان آور به کارگران، ابتدا شرایط جسمی و توانایی آن ها را مورد بررسی قرار دهند. همچنین معاینات پزشکی لازم را انجام دهند که در صورت مساعد بودن شرایط مزبور، امکان انجام چنین کار هایی برای کارگران وجود دارد.

در صورتی که کارگری شرایط جسمی مناسبی نداشته باشد یا با انجام معاینات پزشکی ثابت شود که وی مبتلا به بیماری خاص می باشد، انجام کار های سخت و زیان آور برای او امکان پذیر نمی باشد.

در صورت احراز چنین شرایطی اگر کارفرما انجام کار های سخت و زیان آور را به کارگران محول کند، مرتکب تخلف شده است و می توان از او شکایت قانونی کرد.

معیار سنجش سخت و زیان آوری مشاغل

تعیین سخت و زیان آور بودن این گونه مشاغل تحت شرایطی خاص انجام می شود که در ماده 2 آیین نامه مذکور به آن پرداخته شده است.

تعیین سخت و زیان ‌آور بودن مشاغل موضوع ماده (۱) و نوع آن گروه «الف» و گروه «ب» حسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل ها، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه‌ ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتماعی و با تایید توسط کمیته‌ های بدوی و تجدید نظر استانی موضوع این آیین‌ نامه انجام می ‌گیرد.

کارفرمایان مکلفند ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی کمیته یا شورا حسب مورد نسبت به ایمن ‌سازی عوامل و شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استاندارد های مشخص شده در قانون کار و آیین‌ نامه‌ های مربوط و سایر قوانین مربوطه در این زمینه اقدام و صفت سخت و زیان ‌آوری این گونه مشاغل را حذف و نتیجه را کتبا برای بررسی و تایید توسط مراجع مزبور گزارش نمایند.

ساعت کار قانونی مشاغل سخت و زیان آور

برای کار های سخت و زیان آور در مقایسه با سایر مشاغل، ساعت کاری مجزا در قانون کار در نظر گرفته شده است. مطابق ماده 52 قانون کار، در کار های سخت و زیان ‌آور و زیر زمینی، ساعات کار نباید از شش ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته تجاوز نماید.

بنابراین ساعت کار قانونی برای مشاغل سخت و زیان آور، شش ساعت در طول روز می باشد. در واقع ساعت کار مشاغل سخت و زیان آور نباید بیش تر از 36 ساعت در هفته باشد. کارفرما به لحاظ قانونی مکلف است در مورد کار های سخت، از نیروی کار خود حداکثر 6 ساعت در روز فعالیت بخواهد. به بیان دیگر کارگر موظف به انجام فعالیت به میزان 36 ساعت در هفته است.

میزان فعالیت و کار بیشتر از میزان تعیین شده به توافق بین طرفین بستگی دارد که در این صورت کارفرما باید مزایا بیشتری نیز برای کارگران در نظر بگیرد.

به طور مثال در مشاغل سخت و زیان آور اگر کارفرما از نیروی کار خود بخواهد که روزانه به اندازه ده ساعت برای او کار کند، باید به همان اندازه برای او دستمزد و حقوق تعیین کند.

در واقع کارفرما به اندازه 6 ساعت کار قانونی به کارگر حقوق ثابت می دهد و در ازای فعالیت بیش از آن مزایای بیشتری نیز به او تعلق می گیرد.

ساعت کار قانونی در سایر مشاغل

کار های سخت و زیان آور ساعت کاری مشخصی دارند که قابل قیاس با ساعت کار در مشاغل دیگر نیستند. قانون کار بین ساعت کار مشاغل سخت و سایر مشاغل تفاوت قائل شده است که در این بخش قصد داریم به ساعت کار قانونی در مشاغلی غیر از کار های سخت و زیان آور بپردازیم.

مطابق ماده 51 قانون کار، ساعت کار در این قانون مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می ‌دهد. به غیر از‌ مواردی که در این قانون مستثنی شده است، ساعات کار کارگران در شبانه روز نباید از ۸ ساعت تجاوز نماید.

ساعت کار قانونی 8 ساعت می باشد و کارگر مکلف به انجام کار بیشتر از هشت ساعت نمی باشد. البته در صورت توافق بین کارگر و کارفرما، مشکلی بابت انجام کار بیشتر از میزان قانونی وجود ندارد.

طبق تبصره 1 ماده 51 قانون کار، کارفرما با توافق کارگران، نماینده یا نمایندگان قانونی آنان می ‌تواند ساعات کار را در بعضی از روز های هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر‌ روزها اضافه بر این میزان تعیین کند به شرط آن که مجموع ساعات کار هر هفته از ۴۴ ساعت تجاوز نکند.

کارگر می تواند به صورت توافقی در بعضی از روز های هفته بیشتر کار کند و در سایر روز های هفته میزان فعالیت کاری خود را کاهش دهد. در مجموع حداکثر زمان قانونی کار در هفته باید 44 ساعت باشد.

لازم به ذکر است که در کار های کشاورزی کارفرما می ‌تواند با توافق کارگران نماینده یا نمایندگان قانونی آنان ساعات کار در شبانه روز با توجه به کار، عرف و ‌فصول مختلف تنظیم نماید.

بنابراین ساعت کار روزانه کارگران 8 ساعت در روز است که در هفته نباید از 44 ساعت بیشتر شود. درباره نحوه تقسیم بندی ساعت کار کارگران ، کارگر و کارفرما می توانند با یکدیگر توافق کنند اما با این وجود باز هم ساعت کار نباید از 44 ساعت در هفته تجاوز کند.

انواع کار بر اساس مدت زمان قانونی

در قانون کار بر اساس مدت زمان قانونی به چند نوع کار اشاره شده شده است که به توضیح آن ها می پردازیم.

• کار روز و کار شب: مطابق ماده 53 قانون کار، کار روز کار هایی است که زمان انجام آن از ساعت ۶ بامداد تا ۲۲ می ‌باشد و کار شب ‌کارهایی است که زمان انجام آن بین ۲۲ تا ۶ بامداد قرار‌ دارد.
• ‌کار مختلط: کار مختلط نیز کارهایی است که بخشی از ساعات انجام آن در روز و قسمتی از آن در شب واقع می شود.
• کار متناوب: کار متناوب کاری است که نوعا در ساعات متوالی انجام نمی‌ یابد بلکه در ساعات معینی از شبانه روز صورت می‌گیرد. فواصل تناوب کار در اختیار کارگر است و حضور او در کارگاه الزامی نیست. در کار های متناوب، ساعات کار و فواصل تناوب و نیز کار‌ اضافی نباید از هنگام شروع تا خاتمه جمعا از ۱۵ ساعت در شبانه روز بیشتر باشد. ساعت شروع و خاتمه کار و فواصل تناوب با توافق طرفین و نوع کار و عرف کارگاه تعیین می‌ گردد.
• کار نوبتی: کار نوبتی عبارت است از کاری که در طول ماه گردش دارد، به نحوی که نوبت‌ آن در صبح یا عصر یا شب واقع می‌ شود.

کارگری که در طول ماه به طور نوبتی کار می‌ کند و نوبت ‌های کار وی در صبح و عصر واقع می ‌شود، ده درصد و چنانچه نوبت های صبح و عصر‌و شب قرار گیرد، پانزده درصد و در صورتی که نوبت ها به صبح و شب و یا عصر و شب بیافتد، ۲۲/۵% علاوه بر مزد به عنوان فوق ‌العاده نوبت کاری دریافت‌ خواهد کرد.

در کار نوبتی ممکن است ساعات کار از ۸ ساعت در شبانه روز و چهل و چهار ساعت در هفته تجاوز نماید، لکن جمع ساعات کار در‌ چهار هفته متوالی نباید از ۱۷۶ ساعت تجاوز کند.

برای هر ساعت کار در شب تنها به کارگران غیر نوبتی ۳۵% اضافه بر مزد ساعت کار عادی تعلق می‌ گیرد.

نحوه تنظیم قرارداد کار

قرارداد نویسی یکی از اصول مهم در علم حقوق است که نیاز به تخصص و علم بالایی دارد. تنظیم قرارداد کار اصول و مقررات خاص خود را دارد و قطعا داشتن اطلاعات و دانش حقوقی می تواند در این زمینه بسیار کارساز باشد.

متاسفانه بسیاری از مسائل و مشکلات پیش آمده در حوزه کار به دلیل عدم اطلاع از راه و روش های قانونی و حقوقی می باشد. به همین جهت وجود وکیل و یا مشاور و کارشناس حقوقی مجرب می تواند در این زمینه موثر باشد.

قرارداد کار تضمین کننده روابط بین کارگر و کارفرما است که طرفین ملزم به رعایت و اجرای صحیح مفاد آن هستند. به موجب ماده 24 قانون کار، قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق ‌السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر‌موقت برای کارفرما انجام می‌ دهد.

قرارداد می تواند به صورت کتبی و شفاهی باشد اما در مورد قرارداد های شفاهی ضمانت اجرای خاصی وجود ندارد. در واقع اگر بین کارفرما و کارگر قرارداد کتبی وجود نداشته باشد، احراز رابطه کاری بین آن ها بسیار دشوار می شود.

از این جهت به کلیه کارگران توصیه می شود که برای شروع کار ابتدا با کارفرما قرارداد کتبی منعقد کنند تا در صورت بروز مشکل حقوقی بین آن ها امکان استناد به قرارداد وجود داشته باشد.

یکی از اختلافات بین کارگر و کارفرما به دلیل نقض اجرای تعهد قرارداد کار می باشد که عمده این گونه مشکلات به دلیل عدم تنظیم قرارداد طبق تشریفات قانونی می باشد. به همین جهت برای تنظیم قرارداد کار بهتر است با وکیل یا مشاوره حقوقی مجرب در این زمینه مشورت بگیرید.

اصولا دادخواست نویسی توسط وکلا و کارشناسان حقوقی مجرب انجام می شود و باید کلیه شرایط و ضوابط قانونی در آن رعایت شود. به همین جهت تنظیم قرارداد های کاری را می توانید به عهده سایت وکیل کار 24 قرار دهید تا به بهترین شکل ممکن نحوه تهیه و تنظیم آن صورت گیرد.

وکیل کار 24 با تجربه چندین ساله در زمینه تنظیم قرارداد های کار و سایر اوراق قضایی نظیر شکوائیه، دادخواست، لوایح دفاعیه و غیره می تواند شما را در تنظیم قرارداد کار نیز یاری نماید.

با توجه به این که قرارداد نویسی مستلزم رعایت اصول و تشریفات قانونی خاصی است، به شما توصیه می کنیم تنظیم این گونه قرارداد ها را به سامانه ما بسپارید.

مشاور حقوقی در مورد ساعت کار قانونی در مشاغل سخت

همانطور که گفته شد، ساعت کار قانونی کارگر در مشاغل سخت و زیان آور در طول روز نباید از 6 ساعت فراتر رود. همچنین حداکثر ساعت کار قانونی کارگر در هفته می بایست 36 ساعت باشد. گاهی اوقات ممکن است بین کارگر و کارفرما در مورد میزان ساعت کار اختلاف پیش آید. در این صورت ابتدا باید مشخص شود که دلیل اختلاف در این زمینه چه می باشد.

در قرارداد کار به طور صریح مدت زمان انجام کار قید می شود که کارگر می بایست در تعداد ساعات تعیین شده در طول روز فعالیت داشته باشد. اما ممکن است که کارگر کمتر از میزان ساعت قانونی فعالیت کند یا کارفرما بیشتر از ساعت کار قانونی درخواست فعالیت از کارگران داشته باشد.

در ارتباط با پرونده های مرتبط دعاوی کارگر و کارفرما، اخذ وکیل می تواند کمک فراوانی به شاکی نماید و در روند رسیدگی به پرونده تاثیر به سزایی خواهد داشت. اما به دلایل مختلف ممکن است دسترسی به وکیل در این زمینه وجود نداشته باشد.

مثلا شاکی زمان کافی برای طرح دعوا ندارد و یا حق الوکاله سنگین وکلا مانع از این کار می شود. در این صورت بهترین گزینه برای طرح شکایات مرتبط با حقوق کار، مشاوره های حقوقی به صورت آنلاین و تلفنی است.

مشاوره های حقوقی آنلاین یا تلفنی مزیت های فراوانی دارد که برخورداری از شرایط مناسب اطلاعات حقوقی امکان پذیر است. از طریق مشاوره حقوقی می توان اطلاعات لازم در مورد روابط کارگری و کارفرمایی و همچنین میزان ساعت کار قانونی  را کسب کرد.

در صورتی که در ارتباط با میزان ساعت کار با کارفرما دچار مشکل شده اید و قصد شکایت از او را دارید، با کمترین هزینه و در کوتاه ترین زمان ممکن می توانید از مشاوره حقوقی سایت وکیل کار 24 بهره مند شوید.

در مورد مدت زمان قانونی کار در مشاغل سخت و زیان آور اطلاعاتی را ارائه کردیم اما چنانچه تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه دارید می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

منظور از مشاغل سخت و زیان آور چیست؟

کار های سخت و زیان آور کار هایی هستند که در آن ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و فرد با انجام آن کار، فشار جسمی و روانی بیشتر از ظرفیت طبیعی انسان بر او وارد شود که در اثر آن به بیماری و عوارض آن مبتلا شود.

ساعت قانونی کار در مشاغل سخت و زیان آور چه میزان است؟

ساعت قانونی کار در مشاغل سخت و زیان آور، 6 ساعت در طول روز و 36 ساعت در هفته می باشد.