آیا کارگر با میزان حقوق دریافتی مازاد بر حداقل حقوق وزارت کار و لیست بیمه حداقل وزارت کار می ‌تواند شکایت کند؟

اغلب افراد شاغل چه در بخش‌های خصوصی و چه در بخش دولتی، به صورت ماهیانه شاهد کسر مبلغی از حقوق خود تحت عنوان حق بیمه تامین اجتماعی هستند.

در مواردی نیز مشاهده شده که برخی کارگران، حقوق و دستمزدی فراتر از حداقل دستمزد سالانه که هر سال توسط وزارت کار معین می‌گردد، دریافت می‌کنند ولی کارفرمایان برخلاف قانون، حق بیمه آنان را مطابق با حداقل دستمزد به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌نمایند نه بر اساس دستمزد واقعی کارگر.

در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم که اولا حق بیمه تامین اجتماعی چیست و به چه دلایلی این مبلغ از حقوق کارگران و کارفرمایان کسر می‌گردد و میزان کسر حق بیمه به چه عواملی وابسته است؟

بررسی حق بیمه و میزان سهم کارگر و کارفرما مطابق قانون‌ کار

بیمه یا عنوان حق بیمه عبارتی است نام آشنا، که تقریبا اکثر کارگران و کارفرمایان با آن سر و کار و ارتباط دارند و یکی از موضوعات مهم هر حرفه و شغلی را تشکیل می‌دهد.

جملاتی هم چون «من بیمه شده‌ام»، «در کارگاهی که مشغولم بیمه‌‌ام را رد می‌کند»، «اگر در کارخانه ما استخدام شوید حتما تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار خواهید گرفت» و …عموما اینها عباراتی هستند که بارها آن‌ها را از زبان برخی همکاران و دوستان شنیده‌ایم و همین امر بیانگر نقش به سزای بیمه در زندگی اشخاص و به ویژه کارگران و شاغلان بازار کار است.

اشخاص متعدد طی سالیان طولانی در حدود 30 سال، اقدام به پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی می‌نمایند تا از مزایایی که این سازمان در طول این مدت و بعد از بازنشستگی کارمند یا کارگر برایشان ایجاد می‌نماید بهره‌مند گردند.

مزایایی همچون استفاده از بیمه بیکاری، بیمه‌های درمانی و استفاده از حقوق و مزایا در دوره بازنشستگی.

حق بیمه تامین اجتماعی در حقیقت همان مبالغی است که از سوی کارگر یا همان شخص بیمه شده به صورت ماهانه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌گردد تا کارگر یا بیمه شده بتواند از امکانات و مزایایی که این سازمان در قوانین و مقررات خود تعیین کرده است بهره‌مند گردد.

در ماده 2 قانون تامین اجتماعی در تعریف حق بیمه اینگونه بیان شده است: حق بیمه عبارت از وجوهی است که به حکم این قانون و برای استفاده از مزایای موضوع آن به سازمان پرداخت می‌گردد.

مطمئنا افراد شاغل در فیش حقوقی خود در قسمت کسورات، مبلغی تحت عنوان بیمه یاحق بیمه را دیده‌اند که به صورت ماهانه از حقوق آن‌ها کسر می‌گردد.

نکته‌ای که معمولا در روابط کارگری وجود دارد این است که پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی به عهده کدام یک از کارگر یا کارفرماست.

در پاسخ به این سوال باید عنوان داشت که بخش مشخصی از میزان حق بیمه تامین اجتماعی باید توسط کارفرما و بخش دیگر آن می‌بایست توسط کرگران یا کارمندان به سازمان تامین اجتماعی پرداخت گردد.

البته میزان حق بیمه‌ای که به عهده کارگران است به صورت ماهانه از طریق کارفرما از حقوق کارگر کسر شده و به حساب سازمان تامین اجتماعی واریزگردد.

معمولا حق بیمه هر کارگر یا بیمه‌شده‌ای میزانثابت و مشخصی نیست و کاملا بستگی به میزان حقوق و دستمزد دریافتی وی و همچنین تصمیمات سالانه شورای عالی کار در مورد میزان دستمزد آن سال دارد و به همین دلیل میزان آن می‌تواند تغییر یابد.

طبق قانون حق بیمه باید مطابق با دستمزد واقعی کارگر یا بیمه شده به حساب تامین اجتماعی واریز گردد در غیر این صورت تخلف از قوانین صورت‌ گرفته و کارگر با اثبات این تخلفات می‌تواند از کارفرما طرح شکایت نماید.

حق بیمه کارگر معادل 30 درصد حقوق دریافتی او می‌باشد که در صورتی که کارگر قصد دارد تحت پوشش بیمه سازمان تامین اجتماعی قرار بگیرد مکلف است که این مبلغ را به عنوان حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند.

از میزان 30 درصد که باید معادل حقوق کارگر توسط کارفرما پرداخت گردد، معادل 23 درصد توسط خود کارفرما و معادل7 درصد نیز می‌بایست از حقوق کارگر توسط کارفرما کسر گردد.

به این ترتیب کارفرما تکلیف دارد که سهم حق بیمه کارگر را که معادل 7 درصد می‌باشد، از حقوق کارگر کسر نموده و همراه با 23 درصد سهم حق بیمه‌ای که به عهده خود کارفرما گذاشته شده، در موعد مقرر و به صورت ماهانه به حساب سازمان تامین اجتماعی پرداخت نماید.

لازم به ذکر است که 3 درصد از 23 درصد سهم حق بیمه‌ای که کارفرما مکلف به پرداخت آن است مربوط به بیمه بیکاری کارگر خواهد بود. پس کارفرما به نحوی تبعات بیکاری کارگر را با پرداخت حق بیمه بیکاری او تقبل خواهد کرد.

بر اساس قوانین و مقررات تعریف شده، اگر کارفرما حق بیمه کارکنان خود را در موعد مقرر پرداخت نکند یا اینکه با تاخیر آن را پرداخت نمایداز سوی سازمان تامین اجتماعی مشمول پرداخت جریمه خواهد شد.

لذا در صورت عدم پرداخت حق بیمه کارگر از سوی کارفرما، جریمه‌ای مشمول کارگر نمی‌شود و حق بیمه را باید یک نوع مالیات تکلیفی عنوان نمود که پرداخت کامل آن بر عهده کارفرمایان است.

حق بیمه از کدام پرداختی‌ها به کارگران باید کسر گردد؟

مطابق قانون تامین اجتماعی، در حالت کلی کلیه وجوه و مزایای غیرنقدی و یا نقدی مستمر که به هر عنوان به صورت حقوق، مزد، کارمزد و یا کارآموزی در ازای فعالیت کاری به بیمه شده پرداخت می‌گردد، مشمول کسر حق بیمه خواهد بود.

بر همین اساس، حقوق، دستمزد، مزد، مزایای مستمر شغلی (فوق‌العاده شغل)، حق‌الزحمه، اضافه کاری، نوبت‌کاری، حق حضور در جلسات، فوق‌العاده‌های شغلی سخت و زیان‌آور، کمک هزینه مسکن، پاداش مستمر، دریافتی افرادی که به طور کارمزدی به کار مشغول هستند، کار شب و فوق‌العاده کشیک، مزد ایام تعطیل و مرخصی، دریافتی کارآموزان و در مواردی که کارگر جهت یادگیری مشاغل در کارگاه‌ها وجهی دریافت می‌نمایند و همچنین ایاب و ذهاب کارکنان که به صورت ماهیانه برای رفت و آمد به محل کار و منزل پرداخت می‌گردد، مشمول کسر حق بیمه خواهد شد.

در مقابل مطابق با اعلام سازمان تامین اجتماعی، هزینه عائلمه‌مندی، بازخرید ایام مرخصی، عیدی، هزینه سفر و فوق‌العاده ماموریت، حق شیر، مابه‌التفاوت کمک هزینه مسکن و خواربار در ایام بیماری، خسارت اخراج و مزایای پایان کار، پاداش نهضت سوادآموزی و حق التضمین (کسر صندوق)، مشمول کسر حق بیمه خواهد شد.

در صورتی که میزان حقوق دریافتی کارگر بیشتر از حداقل حقوق وزارت کار باشد نحوه محاسبه حق بیمه به چه صورت است؟

همانگونه که ذکر شد معمولا حق بیمه کارگران یا بیمه‌شدگان مبلغ ثابتی نیست و نمی‌توان آن راعدد مشخصی در نظر گرفت و حق بیمه ارتباط کاملا مستقیم با حقوق دریافتی کارگر داشته و بسته به میزان حقوق و دستمزد دریافتی وی رقمی متفاوت است و متناسب با تصمیمات سالانه شورای عالی کار در خصوص میزان دستمزد کارگران تغییر خواهد کرد و به همین دلیل میزان آن می‌تواند تغییر پیدا کند.

بر اساس قانون، حق بیمه باید مطابق با دستمزد واقعی کارگران یا شخص بیمه شده محاسبه گردد و به حساب تامین اجتماعی واریز شود در غیر این صورت تخلف از قوانین صورت‌ گرفته و کارگر با اثبات این تخلفات می‌تواند از کارفرما بابت این موضوع شکایت نماید.

در هر حال و مطابق با هر میزان حقوق دریافتی کارگر، کارفرما مکلف به پرداخت 30 درصد از میزان کل حقوق به سازمان تامین اجتماعی است و مراجع قانونی اداره کار نیز در صورت اثبات تخلف کارفرما بر اساس حقوق و دستمزد واقعی کارگران، کارفرما را محکوم به پرداخت حق بیمه خواهند کرد حتی اگر سالیان متمادی از این امر گذشته باشد.

البته پیشنهاد می‌گردد به دلیل جوانب متعدد و بعضا پیچیده دعاوی مربوط به مطالبات حق بیمه کارگران، لطفا قبل از هرگونه طرح دعوا یا دفاع از ادعاهای انتسابی، اطلاعات کامل و مورد نیاز را در این خصوص کسب نمایید.

نحوه محاسبه حق بیمه چگونه است؟

همانگونه که اشاره شد، میزان حق بیمه مبلغی معادل 30 درصد حقوق دریافتی هر کارگر یا بیمه شده‌ای بوده که باید به سازمان تامین اجتماعی پرداخت گردد.

بنابراین در بدو امر باید مبلغ دستمزد هر کارگر به صورت دقیق مشخص گردد و سپس متناسب با آن، به میزان 30 درصد بابت حق بیمه از آن کسر شود.

برای نمونه حداقل حق بیمه‌ پرداختی یک فرد در سال 1400 متناسب با حداقل حقوق دستمزد تعیین شده از سوی وزارت کار بدین شرح محاسبه می‌گردد:

حداقل حقوق و دستمزد در سال 1400 معادل 2.655.000 هزار تومان بوده که 30 % آن بابت حق بیمه باید کسر گردد.

بنابراین میزان حق بیمه برای سال 1400 معادل 796.000 هزار تومان تعیین گردیده است.

حق بیمه کارگر و کارفرما نیز بر همین معیار تعیین می‌شود که در ادامه به آن می‌پردازیم. نکته‌ای که در این میان حائز اهمیت است این است که میزان حق بیمه‌ای که از حقوق کارگران کسر می‌شود نباید از کمترین حقوق تصویب شده از سوی وزارت کار کمتر باشد.

محاسبه حق بیمه سهم کارفرما

همان‌گونه که ذکر شد بر اساس قانون تامین اجتماعی از میزان 30 درصد حقوق و دستمزد کارکنان که باید به عنوان حق بیمه تامین اجتماعی به صورت ماهانه پرداخت گردد، سهم کارفرما 23 درصد است که متناسب با حداقل حقوق و دستمزد سال 1400، حداقل حق بیمه‌ پرداختی کارفرما نیز در سال 1400 معادل 610.000 هزار تومان است.

اگر کارفرما در مهلت تعیین شده (برابر با آخرین روز ماه بعد) اقدام به ارسال لیست بیمه و پرداخت حق بیمه ننماید، مشمول جریمه سازمان تامین اجتماعی معادل 2 درصد به ازای هر ماه خواهد شد.

محاسبه حق بیمه سهم کارگر

مطابق با قانون تامین اجتماعی از میزان 30 درصد حقوق و دستمزد کارکنان که باید تحت عنوان حق بیمه تامین اجتماعی به طور ماهانه پرداخت شود، سهم کارگر 7 درصد خواهد بود.

بنابراین حداقل حق بیمه‌ پرداختی کارگر در سال 1400 متناسب با حداقل حقوق دستمزد تعیین شده از سوی وزارت کار معادل 185.000 هزار تومان تعیین گردیده است.

لازم به ذکر است اشخاصی که به صورت خویش‌فرما اقدام به پرداخت حق بیمه خود از نوع بیمه اختیاری می‌نمایند (یعنی کارفرمایی ندارند) نرخ بیمه‌های آن‌ها با نرخ افزایش دستمزد اعلامی از سوی شورای کار، افزایش خواهد یافت.

قوانین بیمه تامین اجتماعی بر اساس قانون کار

معمولا در قراردادهای کار مبحث بیمه کارگران به عنوان مسئله‌ای مهم و حتی پرچالش است که بین کارگر و کارفرما ایجادمی‌گردد.

مطابق با ماده 148 قانون کار، کارفرمایان مشمول این قانون موظف هستند بر اساس قانون تامین اجتماعی نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدامات لازم را به عمل آورند.

در ماده 183 قانون کار نیز آمده، کارفرمایانی که بر خلاف مفاد ماده 148 این قانون از بیمه کردن کارگران خود امتناع نمایند، علاوه بر پرداخت کلیه حقوق متعلق به کارگر، با عنایت به امکانات و شرایط کارفرما و مراتب جرم صورت گرفته، ملزم به پرداخت جریمه نقدی معادل 2 تا 10 برابر حق بیمه تامین اجتماعی خواهند بود.

همچنین در ماده 36 قانون تامین اجتماعی نیز به تکلیف کارفرما به پرداخت حق بیمه کارگر اشاره گردیده است. بر اساس این ماده، کارفرما مکلف به پرداخت حق بیمه سهم خود و سهم کارگر به سازمان تامین اجتماعی خواهد بود و موظف است در هنگام پرداخت حقوق یا مزد و مزایا، سهم کارگر را کسر نموده و میزان سهم خود را به آن اضافه کرده و به سازمان تامین اجتماعی پرداخت نماید.

چنانچه کارفرما از کسر حق بیمه کارگر خودداری نماید، شخصا مسئول پرداخت آن خواهد بود.

بنابراین با استنباط و نتیجه‌گیری نهایی از مادتین 148 و 183 قانون کار و 36 قانون تامین اجتماعی این موضوع کاملا محرز خواهد بود که کارفرمایان نه تنها ملزم به پرداخت حق بیمه کارگران خود هستند بلکه بر طبق مواد ماده 108 قانون تامین اجتماعی، عدم انجام این تکلیف موجب پرداخت جریمه به سازمان نیز خواهد شد.

چه مدارکی برای طرح دعوایا دفاع از پرداخت سابقه بیمه در مراجع قانونی اداره کار مورد نیاز است؟

همانگونه که در ابتدای مطالب ذکر شد کلیه اسناد و مدارکی که دلالت بر وجود رابطه کارگری دارد، از جمله گزارش اداره بیمه تامین اجتماعی، سند قرارداد و یا هر دلیل و مدرکی که دلالت بر وجود این رابطه داشته باشد باید به پیوست، ضمیمه پرونده گردد.

همانگونه که قبلا نیز ذکر شد، در طرح دعوا یا هر ادعایی، شما باید تمامی مدارک و مستنداتی را که دلالت برحقانیتتان دارد، در صورت نیاز به دادگاه ارائه کنید و آن‌ها را به همراه لایحه دفاعیه حتما ضمیمه پرونده‌ نمایید.

توجه داشته باشید که بر اساس قانون، برای اثبات هر دعوایی از سند، اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می‌توان استفاده کرد هر چند علم و آگاهی کارکنان رسیدگی کننده در مراجع کار نیز در بسیاری از پرونده‌ها بی‌تاثیر نیست.

البته انجام یک مشاوره خوب و متناسب با مسیر دعوای پیش‌بینی شده، می‌تواند استفاده از ادله و راهکار منطقی‌تری را برای شما مشخص نماید.

طرح و پیگیری دعوا یا دفاع از آن  در مسائل مربوط به اختلافات بیمه چقدر زمان می‌برد؟

در صورت اثبات ادعاهای انتصابی در جریان پرونده‌های اداره کار، می‌توان عنوان کرد که طرح دعوا در مسائل مربوط به روابط کارگر و کارفرما در خصوص اختلافات بیمه نیز کمی زمان‌بر است و با عنایت به مراحل مختلف رسیدگی به این دعاوی از جمله مرحله هیات تشخیص، هیات حل اختلاف و مرحله تجدیدنظر در دیوان عدالت اداری، می‌توان گفت که تخمین زمان شروع و خاتمه طرح شکایت به هیچ وجه قابل پیش‌بینی دقیق نیست و رسیدگی به دلایل کارگران وکارفرمایان، احتمال زمان بر شدن آن را افزایش می‌دهد.

بنابراین نمی‌توان زمان مشخصی را بیان کرد. البته همانگونه که قبلا نیز ذکر شد، پیشگویی زمان در پرونده‌های حقوقی و کیفری در هر زمینه‌ای، در اغلب مواقع کاملا دقیق نیست.

ولی مطمئنا کارشناسان و وکلای شاغل در این حوزه قوانین اداره کار، با تجربه ای که در پیگیری و انجام پرونده‌های مختلف در این مقوله کسب نموده‌اند، می‌توانند بهترین و سریع‌ترین مسیر را برای شما انتخاب نمایند.

برای جلوگیری از رد درخواست خود در مراجع قضایی اداره کار،می توانید قبل از طرح آن، حتما با مشورت گرفتن از یک وکیل در حوزه فعالیت فوق، مسیر موفقیت پرونده خود را بررسی نمایید.

آیا برای طرح دعوا در موضوعات مربوط به اختلافات بیمه نیاز به استفاده از خدمات وکیل داریم؟

به کرات اشاره کرده‌ایم هر موضوع حقوقی یا کیفری و همچنین مسائل مربوط به روابط کارگران و کارفرمایان، حتی اگر از دیدگاه برخی افراد موضوعات پیش پا افتاده‌ای باشد، پیچیدگی‌های خاص خود را از منظر یک حقوقدان داراست، که موضوع دعاوی کارگران و کارفرمایان نیز از آن مستثنی نیست.

طرح دعوادر مسائل مربوط به روابط کارگران و کارفرمایان دارای قوانین و مقررات خاصی است که اشخاص عادی اطلاعات بسیار اندکی در مورد آن‌ها دارند.

مشاوران و وکلای دادگستری افرادی هستند که در این زمینه، دارای بینش، تخصص و آگاهی کاملی بوده و می‌توانند در رسیدگی به این نوع پرونده‌ها، خصوصا موضوعات اشاره شده، گره‌گشای موکل خود باشند.

از مهم‌ترین مزایای استفاده از وکلای وکیل کار24: صرفه‌جویی در وقت و هزینه، رسیدن به نتیجه دلخواه و مطلوب در کمترین زمان ممکن، رهایی از رفت و آمدهای متوالی، وقت گیر، چالش برانگیز و استرس‌زا به دادگاه، تامین و حفظ حق و حقوق موکل در پروسه رسیدگی به دعاوی مربوط به قانون کار خواهد بود.

اگر می‌خواهید طرح دعوا یا دفاع شما در خصوص موارد یاد شده به نتیجه مطلوبی برسد و حقوق از دست رفته‌تان را به دست آورید، به شما توصیه می‌کنیم که با یک وکیل مجرب در این حوزه حتما مشورت کنید.

اغلب بعضی از مسائل پیش می‌آید که شاید از نظر شما عادی جلوه کند ولی برعکس، بسیار مهم هستند و می‌توانند در روند پرونده تاثیرگذار باشند. وکیل با تجربه و صادق می‌تواند شما را در خصوص موارد یاد شده، آگاه نماید.

نحوه تنظیم دادخواست و پشتیبانی به چه صورت خواهد بود؟

مطمئنا مطرح کردن هر دادخواستی در زمینه روابط کارگران و کارفرمایان، به فراخور خود مستلزم پرداخت هزینه‌هایی خواهد بود.

در پرونده‌ها مختلف دیده شده که خواهان پرونده بعد از پرداخت تمام هزینه‌ها، به دلیل نقص در مدارک یا عدم توجه به محتویات پرونده برای ارائه استدلال‌های قوی چه در مقام دفاع و چه در مقام مطالبه حق، دادخواستش با قرار رد مواجه و علاوه بر هدر رفت هزینه، زمان زیادی را نیز صرف فعالیتی بیهوده نموده است.